کولر آبی یکی از رایج‌ترین وسایل سرمایشی در ایران است. بخش کلیدی این دستگاه، موتور کولر است که نیروی لازم برای چرخش پروانه‌ی بزرگ (فن) را تأمین می‌کند تا هوا از روی پوشال‌ها عبور کرده و خنک شود. در این مقاله، با ساختار و نحوه عملکرد این موتور آشنا می‌شویم.
۱. ساختار موتور کولر آبی
موتور کولر از نوع الکتروموتور القایی تک‌فاز دو‌سرعته است. این موتور معمولاً شامل بخش‌های زیر است:
-
استاتور (قسمت ثابت) شامل سیم‌پیچ‌های اصلی و کمکی.
-
روتور (قسمت چرخان) متصل به محور فن.
-
بلبرینگ‌ها یا بوش‌ها برای کاهش اصطکاک.
-
خازن راه‌انداز برای کمک به شروع حرکت موتور.
۲. نحوه عملکرد
وقتی کاربر کولر را روشن می‌کند، برق از طریق کلید دو‌سرعته وارد موتور می‌شود. سیم‌پیچ کمکی با کمک خازن، چرخش اولیه را ایجاد می‌کند و سپس موتور به چرخش پایدار می‌رسد. محور موتور، فن حلزونی شکل (توربین) را می‌چرخاند و جریان هوا از روی پوشال‌ها عبور می‌کند تا هوا خنک و مرطوب شود.
۳. انواع موتور کولر آبی
-
دو‌سرعته: دارای دو حالت کند و تند (معمول‌ترین نوع).
-
تک‌سرعته: قدیمی‌تر و کمتر استفاده‌شده.
-
موتور کم‌مصرف BLDC: نسل جدید با راندمان بالا و صدای کمتر.
۴. علائم خرابی موتور
-
صدای غیرعادی یا لرزش شدید.
-
روشن نشدن موتور با وجود سالم بودن برق.
-
گرم شدن بیش از حد بدنه.
-
چرخش ضعیف یا توقف در حالت تند.
۵. دلایل خرابی
-
خشک شدن بلبرینگ‌ها و افزایش اصطکاک.
-
خرابی خازن راه‌انداز.
-
نوسانات برق یا اتصالی در سیم‌پیچ.
-
نفوذ آب از پاشش پمپ کولر.
۶. روش نگهداری
-
هر فصل قبل از راه‌اندازی، موتور را روغن‌کاری کنید.
-
مسیر جریان هوا را تمیز نگه دارید.
-
از محافظ برق استفاده کنید.
-
در فصل زمستان موتور را در برابر رطوبت و گرد و خاک بپوشانید.
۷. خازن راه‌انداز و نقش آن
خازن در مدار موتور کولر باعث افزایش گشتاور شروع حرکت می‌شود. اگر خازن خراب شود، موتور یا اصلاً روشن نمی‌شود یا به‌سختی می‌چرخد. تست خازن با مولتی‌متر یا خازن‌سنج امکان‌پذیر است.
۸. جمع‌بندی
موتور کولر آبی نقش حیاتی در عملکرد دستگاه دارد و سلامت آن مستقیماً بر میزان خنک‌کنندگی تأثیر می‌گذارد. با روغن‌کاری منظم، بررسی خازن و جلوگیری از نفوذ آب می‌توان عمر مفید موتور را تا چند سال افزایش داد. برای قطعات لوازم خانگی اینجا کلیک کنید.
موتور کولر آبی و نحوه عملکرد آن در گردش هوا